Smart meters in België

• 10-02-2014


• Joris Bracke


• 1 Comments

• Blogposts
  Algemeen
  

Smart meters in België

Er is al veel gesproken over zogenaamde slimme elektriciteit netwerken of "Smart grids", maar wat wordt hier nu eigenlijk mee bedoeld? Laat we maar eens beginnen bij elektriciteit: het beweegt zich razend snel vooruit en kan maar beperkt worden opgeslagen (batterijen, maar zeer duur). Er moet dus altijd evenveel elektriciteit geproduceerd worden als dat er verbruikt wordt en dit is een moeilijke evenwichtsoefening. In de onderstaande grafiek zien we het typisch verbruik op twee winterdagen in België:

We zijn een grote stijging in het verbruik als iedereen opstaat en de grootste piek rond 18u wanneer de mensen aan het koken zijn. Om aan dit vraagprofiel te voldoen gebruiken elektriciteitsproducenten verschillende type centrales: kerncentrales om in de basisbehoefte te voorzien en petroleum en aardgas om de pieken op te vangen. In onderstaande tabel zien we waar de elektriciteit in België vandaan komt:

Bron: www.nuclearforum.be

Er komt voorlopig dus maar heel weinig elektriciteit van zon -en wind energie, maar dit zal de komende jaren wel gaan veranderen en dit zorgt voor enkele grote problemen. Ons elektriciteitsnet is namelijk opgebouwd in een top-down configuratie waarbij vanuit enkel grote centrales elektriciteit naar de verbruikers stroomt. Zon -en windenergie wordt over heel België geproduceerd in kleinere hoeveelheden en daarop is het net met zijn top-down configuratie niet voorzien. Dit zal men proberen opvangen door de introductie van een slimmer netwerk dat de vraag en aanbod beter op elkaar kan afstemmen en één van de belangrijkste onderdelen hiervan zijn de slimme meters of "smart meters" die in de komende jaren waarschijnlijk de gewonen elektriciteitstellers zullen vervangen. Deze slimme meters zorgen voor een snelle communicatie tussen de producent en de verbruiker en kunnen op twee manieren gebruikt worden:

• Aanbod reguleren: als de zon begint te schijnen boven een bepaalde woonwijk zal er meer elektriciteit in die wijk worden geproduceerd door de aanwezige zonnepanelen. Dit wordt dan via de slimme meter doorgegeven aan de producenten die dan een elektriciteitscentrale kunnen afsluiten.
• Vraag reguleren: als er teveel wordt geproduceerd en te weinig elektriciteit wordt verbruik kunnen de producenten hierop reageren door de prijs van elektriciteit te laten dalen. Dit kan dan door de slimme meters doorgegeven worden aan de wasmachine die dan aanslaat of de elektrische auto die dan wordt opgeladen.

Slimme meters hebben dus zowel voordelen voor de producenten en de verbruikers en zijn ook noodzakelijk als we meer groene stroom gaan produceren. Toch zijn er enkele punten waar men ook zeker aandacht zal voor moeten hebben:

• Slimme meters gebruiken digitale technologie die gevoelig is voor overspanningen en die maar een levensduur heeft van ongeveer 10 jaar. De analoge meters die nu in de tellers wordt gebruikt heeft een levens duur van ongeveer 30 jaar.
• Slimme meters verbruiken zelf ook elektriciteit en als iedereen in België een slimme meter moet plaatsen kan dit aardig oplopen.
• Een groot voordeel van de slimme meters voor de energie leveranciers is dat ze gemakkelijk wanbetalers op afstand en meteen kunnen afsluiten van het net. Er moet dus goed opgelet worden dat ook de zwakste in de samenleving goed beschermd worden.
• De slimme meters kosten ongeveer 200-400 euro per stuk en zullen waarschijnlijk uit China komen. Economisch betekend de introductie van slimme meters dus een grote kost voor ons land.
• Voor de introductie van slimme meters in heel België heeft men heel veel installateurs nodig die de meters gaan plaatsen en ingenieurs/IT specialisten om het systeem te organiseren. Men moet al deze mensen vinden en opleiden en de introductie van zo'n complex systeem zal in de introductieperiode ongetwijfeld leiden tot problemen zoals foute facturatie, problemen met data verwerking, ...

Voor eigenaars van zonnepanelen hebben slimme meters ook nog een belangrijke eigenschap. Ze laten namelijk toe om niet per jaar een factuur op te maken, maar per maand. In de wintermaanden zullen zij dus ook voor hun elektriciteit moeten betalen omdat ze zelf te weinig produceren om in hun eigen verbruik te voorzien. In de zomermaanden zullen veel eigenaars van zonnepanelen meer produceren dan hun eigen verbruik. Voor deze maanden moeten ze dus niets betalen, maar ze zullen niet meer de productie van de zomermaanden kunnen gebruiken om het verbruik in de wintermaanden te compenseren. Eigenaars van zonnepanelen gebruiken het elektriciteitsnet eigenlijk als een gratis batterij en daar zal met de introductie van slimme meters een einde aan komen.

Voorlopig zijn de bevoegde instanties zoals de Creg en de Vreg zeer voorzichtig met de introductie van slimme meters. Nog niet zo lang geleden hebben we de onsuccesvolle liberalisatie van de energiemarkten gehad en de stijging van de energie prijs. Verder zijn ook verschillende proefprojecten onder meer in Italië en Nederland onsuccesvol gebleken. We moeten dus niet verwachten dat slimme meters de eerst volgende 5-10 jaar worden geïntroduceerd.

De vooruitgang van het onderzoek en de proefprojecten rond smart grids in België kan men volgen op: www.linear-smartgrid.be